0. Słowo na początek...

Niektórzy producenci PCB traktują pliki w formacie Eagle *.brd, Protela (Altium) *.pcb, a nawet *.pdf jako wystarczającą dokumentacje produkcyjną. Zapytacie więc po jakiego grzyba przygotowywać pliki w formacie Gerbera?
Powodów jest wiele, a najważniejszy jest prozaiczny, a mianowicie Gerber gwarantuje że wyprodukowana płytka będzie wyglądać dokładnie tak jak została zaprojektowana.

Niezbędne pliki wygenerujemy przy pomocy CAM-Processora. Jest to program narzędziowy zintegrowany z Eagle, stworzony do generowania danych do produkcji.

Koniec gadania, do roboty…
potrzebny będzie Eagle 6.2.0 i trochę wolnego czasu.

Otwieramy jeden z przykładowych projektów np. Project -> examples -> adruino, przechodzimy do edytora płytki, jeśli mamy w projekcie poligony musimy je wyrysować, w tym celu klikamy na ikonę Ratsnets.



1. Tworzymy plik z danymi o średnicach poszczególnych otworów tzw. Drill rack.

Uruchamiamy plik drillcfg.ulp klikając na ikonę ULP na pasku meny lub wydając polecenie Run z klawiatury, po uruchomieniu drillcfg.ulp zostajemy zapytani czy w pliku wynikowym średnice maja być określone w milimetrach czy też w calach.



W większości przypadków płytki będą raczej realizowane w Polsce gdzie od lat funkcjonuje układ metryczny i prościej o wiertła których średnica jest wyrażona w milimetrach, zaznaczamy więc mm, w przeciwnym wypadku należy zorientować się jaki układ preferuje producent i wybrać odpowiedni. Po kliknięciu OK otwiera się okno z listą średnic otworów zawartych w projekcie.



Dane w okienku można edytować – wystarczy kliknąć myszą a następnie wprowadzić potrzebne zmiany z klawiatury. Jakiekolwiek zmiany w tym oknie nie są jednak zalecane, ponadto zostaniemy ostrzeżeni aby zmian dokonać tylko wtedy, gdy jesteśmy tego pewni. Po kliknięciu OK, musimy podać nazwę oraz katalog, w którym nasz Drill rack zostanie zapisany, kliknijmy po prostu Save, a plik zostanie zapisany w katalogu otwartego projektu, a plik przyjmę nazwę płytki z rozszerzeniem *.drl czyli w naszym przypadku Arduino_MEGA2560_ref.drl.

2. Tworzymy szablony dla plików gerbera w CAM-Processorze
2.1. Szablon – Otwory (dane dla wiertarki numerycznej)

Gdy mamy gotowy Drill rack, uruchamiamy CAM-Processor, poleceniem File -> CAM Procesor lub klikając na odpowiednia ikonę, ukaże nam się okienko




Zaczynamy od zmiany nazwy zakładki, w polu Section wpisujemy Otwory, następnie musimy określić urządzenie wyjściowe, zatem wybieramy jako Output Device EXCELLON_RACK – wygląd okna zmienia się w zależności od wybranego sterownika, niektóre maja mniej, niektóre więcej parametrów konfiguracyjnych. Następnie po przyciśnięciu pola Rack wskazujemy nasz wcześniej wygenerowany plik Drill rack czyli Arduino_MEGA2560_ref.drl. W polu File podjemy nazwę pliku wynikowego do którego maja być wpisane dane o otworach, wpiszmy tylko rozszerzenie poprzedzone kropką .drd. W ten sposób plik otrzyma nazwę płytki aktualnie otwartej w edytorze i zostanie zapisany w katalogu, którym się ona znajduje. Rozszerzenie *.drd jest zalecane przez CadSoft producenta Eagle. Kolejnym polem które należy wypełnić jest pole Tolerance, określa ono maksymalne różnice pomiędzy faktyczną średnica wiertła a średnica wpisaną w plik Drill rack – tutaj zalecaną wartością jest 2,5% w każdym kierunku – taka też wpiszemy. W polu Offset nie wprowadzamy żadnych zmian, służy ono do przesuniecia punktu zerowego od którego obliczane są koordynaty poszczególnych otworów. Kontrolki Mirror, Rotate, Upside down mają takie same znaczenie jak w menu drukowanie i w tym przypadku pozostają niezaznaczone (chyba że producent np. wymaga odbicia lustrzanego rozmieszczenia otworów), kontrolka pos. Chord nie pozwala na umieszczenie w pliku wynikowym otworów o ujemnych współrzędnych, ponieważ ujemne koordynaty u większości wiertarek prowadzą do błędów, pole to bezwzględnie musi być zaznaczone, ostatnia kontrolka jest Optimize – służy ona do optymalizacji drogi głowicy (wrzeciona) i ją też należy włączyć.
Następnie należy określić warstwy (Layers) z których zostaną pobrane dane, w przypadku otworów aktywujemy tylko layer 44-Drills oraz 45-Holes, żadna inna warstwa nie może być aktywna. Aby być pewny że tylko te dwie warstwy są aktywne w menu Layer zaznaczamy opcje Show selected. Jeśli wszystko przebiegło pomyślnie powinniśmy mieć wypełnione okienko tak jak na obrazku poniżej




Żeby można było wszystkie wprowadzone zmiany wykorzystać w przyszłości możemy zapisać całość poleceniem File -> Save Job pod dowolna nazwą – ja to zapisałem pod nazwą phill2k_gerber.cam

2.2 Szablon – Top (dane dla fotoplotera górna strona PCB)

Aby dodać nową zakładkę w CAM-Processorze klikamy na przycisk Add u dołu okna, jej ustawienia są kopiowane z poprzedniej, musimy je wiec skorygować. Najpierw zmieniamy nazwę na Top, ponieważ będzie się ona odnosiła do górnej warstwy miedzi naszej płytki. Następnie zmieniamy urządzenie wyjściowe na GERBER_RS274X, nazwę pliku wynikowego zmieniamy na .top# (nie zapomnijcie o kropce), ustawienia Offset i Style pozostawiamy bez zmian: Offset ustawiony na zero, a w polu stylu zostają tylko aktywne pos. Chord, Optimize oraz Fill pads. Pozostało włączenie tylko niezbędnych warstw, i tak aktywujemy tylko 1-Top, 17-Pads, 18-Vias i 20-Dimension, pozostałe koniecznie musza być wyłączone. I tak mamy gotowy pierwszą warstwę dla fotoploter która powinna wyglądać tak:



Kolejne zakładki , podobnie jak Top tworzymy klikając na Add. Jeżeli którąś zakładkę wraz z przypisanymi jej ustawieniami chcemy usunąć klikamy Del. We wszystkich zakładkach dla fotoplotera ustawienia Offsetu i Stylu są takie same i nie należy ich zmieniać. Poniżej przedstawię tylko wartości jakie powinny się znaleźć w kolejnych zakładkach i zrzuty ekranu dla nich - tworzy się je identycznie jak dla warstwy Top.

2.3 Szablon – Bottom (dane dla fotoplotera dolna strona PCB)

File: .bot#
Device: GERBER_274X
Layer: 16, 17, 18, 20



2.4 Szablon – Maska lutownicza Top (dane dla fotoplotera maska lutownicza górna warstwa)

File: .MLtop#
Device: GERBER_274X
Layer: 20, 29



2.5 Szablon – Maska lutownicza Bottom (dane dla fotoplotera maska lutownicza dolna warstwa)

File: .MLbot#
Device: GERBER_274X
Layer: 20, 30



2.6 Szablon – Opis elementów Top (dane dla fotoplotera opis elementów górna warstwa)

File: .OEtop#
Device: GERBER_274X
Layer: 20, 21, 25



2.7 Szablon – Opis elementów Bottom (dane dla fotoplotera opis elementów dolna warstwa)

File: .OEbot#
Device: GERBER_274X
Layer: 20, 22, 26



2.8 Szablon – Pasta lutownicza Top (dane dla fotoplotera szablon do nakładania pasty lutowniczej na górnej warstwie PCB)

Ta warstwa jest przydatna przy tworzeniu płytek w technologii montażu powierzchniowego SMT.
File: .PLtop#
Device: GERBER_274X
Layer: 20, 31



2.9 Szablon – Pasta lutownicza Bottom (dane dla fotoplotera szablon do nakładania pasty lutowniczej na dolnej warstwie PCB)

File: .PLbot#
Device: GERBER_274X
Layer: 20, 32



2.10 Szablon – Wymiary (dane dla fotoplotera określające kształt i ewentualne wymiary PCB)

File: .MILL#
Device: GERBER_274X
Layer: 20, 47



No i dobrnęliśmy do końca, mając stworzonych 10 zakładek (szablonów) zapisujemy ponownie wszystko poleceniem File -> Save Job pod dowolna nazwą – ja to zapisałem ponownie pod nazwą phill2k_gerber.cam

3. Generujemy pliki GERBERA

Czas sprawdzić czy nasza ciężka praca nie poszła na marne, uruchamiamy stworzone szablony klikając na przycisk Process Job i po chwili CAM-Processor wygeneruje nam 19 plików, które znajdują się w katalogu naszego projektu - tam gdzie plik schematu i płytki. Do dyspozycji mamy jeszcze dwa klawisze, Process Section - generuje pliki dla aktywnej zakładki oraz Description – służy do dodania tekstu opisującego np. parametry.



Zauważcie że znajdujący się znak „#” w rozszerzeniach uległ zmianie na „x” – pliki Gerbera oraz „i” – pliki z dodatkowymi informacjami.


Wybór zestawu zakładek zależy od projektowanej płytki, jeżeli płytka jest jednowarstwowa nie są potrzebne dane dotyczące drugiej warstwy, jeżeli nie stosujemy elementów SMD pomijamy zakładki dotyczące pasty lutowniczej. Na bazie stworzonego szablonu możemy stworzyć sobie kila plików *.cam, zależnych od rodzaju projektowanych płytek.

Mamy już wygenerowany komplet plików produkcyjnych, które to moglibyśmy wysłać już do producenta, ale brakuje nam jeszcze jednego pliku tekstowego (stworzymy go przy pomocy dowolnego edytora), który powinien zawierać następujące informację:

- typ oraz rodzaj materiału bazowego np. FR4 1,5mm
- liczba oraz grubość warstw miedzi np. płytka dwustronna Cu 35um
- objaśnienia znaczenia rozszerzenia poszczególnych plików z danymi np. *.topx – miedz górna strona płytki, *botx – miedz dolna strona płytki itd.

Oraz najważniejsze, trzeba sprawdzić czy wygenerowane pliki Gerbera są poprawne i nie zawierają błędów. W tym cele otwieramy wszystkie pliki z rozszerzeniem *.*x oraz plik *.drd w dowolnej swojej ulubionej przeglądarce plików Gerbera, ja to uczyniłem w Gerbv, wynik poniżej




Wygląd że wszystko jest OK., można wysłać pliki do produkcji.

Do producenta wysyłamy wszystkie pliki (w zależności od rodzaju PCB) z rozszerzeniem:
*.*x oraz *.*i
plik z rozszerzeniem *.drd
stworzony na początku Drill rack *.drl
oraz stworzony na końcu plik tekstowy z opisem np. Opis_PCB.txt

4. Jak wykorzystać stworzony szablon do innych projektów?

Sprawa jest prosta jak przysłowiowy drut, otwieramy inny projekt, przechodzimy do edytora płytek, tworzymy Drill rack zgodnie z opisem w pkt.1, następnie uruchamiamy CAM-Processor, otwieramy nasz szablon poleceniem File -> Open -> Job…,
w zakładce Otwory w polu Rack ładujemy wcześniej przygotowany Drill rack i klikamy na przycisk Process Job. Mamy komplet plików Gerbera dla innego projektu.

Jak na pewno zauważyliście moja wesoła twórczość dotyczyła tylko opisu stworzenia szablonu dla płytki dwuwarstwowej, przy bardziej skomplikowanych płytkach możemy potrzebować plików zawierających dane na temat np. pokrycia lakierem zdzieralnym, złocenia styków, frezowania itp., wszystkie te pliki można stworzyć przy pomocy CAM-Processora w oparciu o ten poradnik, dane i wytyczne od producenta i wujka Google.

I jeszcze bardzo ważna sprawa, pewno Mirek w swoim video tutorialu dot. Eagle wspominał wiele razy (przyznaję się bez bicia, że nie oglądałem wszystkiego – karę sobie już wymierzyłem ), a jeśli nie, to ja was uczulam na to, jeżeli nie chcecie mieć problemów przy produkcji płytek, projektujcie swoje PCB tak aby wszystkie koordynaty (współrzędne) dowolnego elementu (w tym obrysu) były w dodatniej ćwiartce układu współrzędnych - inaczej mówiąc, mają być nie ujemne.

Tym optymistycznym akcentem pragnę zakończyć. Życzę samych udanych płytek.

_________________
pozdrawiam
phill2k

O żesz ty ! kurczątko ! .... jeszcze nie przeczytałem - ale rzuciłem okiem na ogrom pracy jaki tu właśnie włożyłeś i jestem w SZOKU a jednocześnie niezmiernie Ci dziękuję nie tylko w swoim imieniu bo ze mnie to jest gerberowy neptyk i pewnie też się ta wiedza przyda - ale od razu w imieniu setek tysięcy czytelników tego poradnika

_________________
zapraszam na blog: http://www.mirekk36.blogspot.com (mój nick Skype: mirekk36 ) [ obejrzyj Kurs EAGLE ] [ mój kanał YT TV www.youtube.com/mirekk36 ]

Pewnie, że się przyda:)
Ja będę na dniach wysyłał pliki gerbera do firmy

Niby jest instrukcja w jaki sposób je stworzyć i plik konfiguracyjny, ale zawsze lepiej wiedzieć co robimy

Dzięki

Cała przyjemność po mojej stronie… , cieszy mnie fakt że tych kilka zdań i obrazków będzie pomocnych…

_________________
pozdrawiam
phill2k

Dobra robota ...

_________________
Zbuduj swój system [url=https://helion.pl/ksiazki/w-labiryncie-iot-budowanie-urzadzen-z-wykorzystaniem-ukladow-esp8266-i-esp32-andrzej-gromczynski,wlablo.htm#format/d]IOT[/url]

Super tutorial!!! ,mam tylko pytanie ,jak poradzić sobie z otworami jeśli mamy różne rodzaje otworów ,u mnie są 0,8mm na elementy 1,0mm na goldpiny oraz 3mm na śruby montażowe. Czy muszę tworzyć ,aż trzy warstwy drd??? ,jak do tego podejść ,pozdrawiam.

Nie nie musisz tworzyć trzech warstw drd, informacje o średnicach wierteł masz zawarte w pliku *.drl stworzonym za pomocą drillcfg.ulp patrz pkt.1 dot. tworzenia Drill racka.

_________________
pozdrawiam
phill2k

Dzięki już wszystko jasne.

W punkcie 2.2 chyba wkradł się lekki błąd w opisie ,powinno być jak na screenie ,że 17-Pads ,18-Vias (w tekście jest 16-pads ,17-vias) ,na szczęście zawsze pierw sugeruję się obrazkiem ,a potem czytam ,jak większość zapewne.

Chciałbym jeszcze raz podziękować koledze za Tutorial ,bez niego nigdy bym sobie nie poradził!!!

Jeśli chodzi o opisy elementów ,to jeśli chciałbym jeszcze zapytać ,by mieć wartości elementów oprócz nazwy ,wystarczy ,że zaznaczę dodatkową warstwę tvalues dla Top lub bvalues dla bottom?

Dzięki już poprawiłem, co do pytania to wartości elementów możesz umieścić (dodać) tylko na szablonie Opis elementów Top lub Bottom i tylko tam - pkt. 2.6 i 2.7, tak jak napisałeś tValues dla TOP i bValues dla Bottom.

_________________
pozdrawiam
phill2k

Cześć wszystkim

Do tej pory PCB wykonywałem w domu, jednak tą co mam obecnie do wykonania chciałbym zlecić firmie. Wygenerowałem pliki gerbera, jednak po podglądzie w Gerber Viewer mam pewne wątpliwości. Mianowicie warstwa z otworami wychodzi poza obrys pól lutowniczych. Poniżej zrzuty ekranu, zwróćcie uwagę na np element przycisku / switch S1.

Projekt w eagle



Podgląd elementu w bibliotece eagle, obok właściwości pola lutowniczego z wymiarami.



I widok w Gerber Viewer - nałożone otwory na warstwę top.



Tak samo wygląda na złączu JP1.

W widoku w Gerber Viewer otwory są rzeczywistych średnic ? Jak to interpretować ? Jeśli tak to wyjdą poza obrys pola lutowniczego.

Oczywiście warto sobie poćwiczyć generowanie gerberów - ale aż się dziwię co to za firma, która nie chce ci przyjąć pliku *.BRD wprost z eagla ? ..... ja bym się zastanowił nad taką firmą tak w ogóle.

Gdy działałem w Eaglu to nigdy nie wysyłałem gerberów tylko plik *.BRD wprost z eagla i to wsio

_________________
zapraszam na blog: http://www.mirekk36.blogspot.com (mój nick Skype: mirekk36 ) [ obejrzyj Kurs EAGLE ] [ mój kanał YT TV www.youtube.com/mirekk36 ]

Mirku

Szukam najtańszej alternatywy dla bardziej skomplikowanych płytek gdzie będą znajdowały się układy w obudowach LQFP. Tych w domu nie wykonam naświetlając przez kliszę wykonaną na kalce technicznej.
Zadałem pytanie jednej z firm, a w odpowiedzi dostałem prośbę o przesłanie pliku gerber do wyceny. Może i pliki BRD też będą przyjmować. Napiszę do nich zapytanie o format BRD czy jest akceptowalny.

To się nie pyta tylko żąda - a jak nie mają takiej możliwości to się zmienia firmę .... Co to za problem LQFP ? co to ma za związek z Gerberami ? skoro i tak projekt w Eaglu robisz ....

Oczywiście nie zrozum mnie źle, ja tylko podpowiadam jak można do tego podchodzić a nie, żebym na siłę broń boże sugerował ci zmianę firmy, zrobisz jak będziesz chciał ja do tego nic nie mam.

_________________
zapraszam na blog: http://www.mirekk36.blogspot.com (mój nick Skype: mirekk36 ) [ obejrzyj Kurs EAGLE ] [ mój kanał YT TV www.youtube.com/mirekk36 ]

Mirku, to nie problem z obudową LQFP i wykonaniem plików gerbera. Źle zrozumiałeś moją wypowiedź. LQFP ma ma związek z możliwościami samodzielnego wykonania płytki PCB w domu, plus do tego płytka dwuwarstwowa. Gdyby nie to nie interesowałbym się zlecaniem wykonania płytek firmom, a tym samym konwersją projektu do plików gerbera.

Gęstość pól lutowniczych pod obudowę LQFP nie pozwoli samodzielnie przygotować dobrej jakości kliszy do naświetlenia. Choć nie próbowałem jeszcze wykonać tego na kliszy z zakładu poligraficznego. Dochodzi tylko wykonanie przelotek.

W firmach których przyjmują pliki gerbera jest o wiele mniejsza kwota za przygotowanie dokumentacji .albo i niektórych przypadkach firmy nie pobierają takiej opłaty ponieważ mają już wygenerowane gerbery.
W merkarze przyjmują czysty plik *BRD ale trzeba zapłacić za przygotowanie dokumentacji która jest trwała i spr się przy wykonywaniu serii płytek co jakiś czas.

No ok rozumiem - że samemu trudno ... ale ok żeby nie robić fotopu - tylko zwróciłem uwagę, gdybyś nie wiedział - że śmiało praktycznie wszystkie firmy porządne w PL robią z plików BRD, ale to tak na marginesie - bo jak mówię - warto też kiedyś się zmierzyć i z gerberami

------------------------ [ Dodano po: 1 minucie ]


Panie kolego - ta dokumentacja jest u nich robiona czy dasz w BRD czy w Gerberach więc nie kombinuj ..... A za opracowanie BRD nie biorą żadnej kasy - żadnej Akurat merkara znam bardzo dobrze Co więcej akurat merkar gdy przerabia sobie taki BRD na gerbery to jeszcze fajnie śledzą czy nie ma błędów i jak coś to się kontaktują i podpowiadają ... więc tylko same zalety akurat jeśli chodzi o tą firmę.

_________________
zapraszam na blog: http://www.mirekk36.blogspot.com (mój nick Skype: mirekk36 ) [ obejrzyj Kurs EAGLE ] [ mój kanał YT TV www.youtube.com/mirekk36 ]

Także zwracam honor nie wiedziałem o tym ,chociaż też często robię u nich płytki.

gerber jest bardziej wiarygodny niż brd (pcd robione w wersji rożnej eagle niż używają w fabryce - wynik może nieco się różnić)

ZofzPCB http://www.zofzpcb.com/ fajne narzędzie do podglądu gerbera

Witam. Szablon wymiary. Jeżeli mam warstwę MILLING na niej naniesiony kształt w Eaglu to teraz gdzie mam to dodać? Wystarczy w
File: .MILL#
Device: GERBER_274X
Layer: 20, 47
dodać warstwż milling czyli 46?

Ja mam problem z plikiem *.drd lub *.txt z mapą wierceń, zawsze jak wczytam do jakiegoś Gerber Viewera to otwory mi sie rozchodzą na cale. Tzn płytka jest w mm a mapa otworów w calach... Niezależnie czy używam Device: Excellon Rack czy Excellon. I niezależnie od tego jaką mam jednostke w projekcie wybraną. To zawsze coś jest nie tak, wtedy nawet program do podglądu np gerber 3d viewer ze strony "mayhewlabs" przez przeglądarke albo nie wczytuje otworów wogóle alboo wczytuje rozciągniete na siatkę calową. Proszę o wskazówki

Dziękuję! Wspaniały artykuł

Witam,

Mam problem z generacją szablonu "Otwory". Robiłem wszystko jak w poradniku, lecz przy włączaniu warstwy z otworami w Gerbv wyświetlają się komunikaty:


i Gerbv zmienia średnice otworów z tych ustawionych w Eagle:


na swoje domyślne:



Dodatkowo dodam, że dzieję się to przy wyborze EXCELLON_RACK, po zmianie na EXCELLON_24 lub EXCELLON_33MM wyświetla dobre wymiary:


Porównanie EXCELLON_RACK (biały - nieprawidłowe wymiary otworów) oraz EXCELLON_24 (czerwony - prawidłowe wymiary otworów):



Czy znalazłby się ktoś kto mógłby wyjaśnić więcej na temat wyboru urządzenia wyjściowego przy projektowaniu otworów?



P.S. dzięki za poradnik, bardzo się przydał

phill2k

A jak wygląda sprawa jeśli wysyłam już gotową płytkę do automatycznego lutowania, muszę przedstawić warstwe gdzie ma być spoiwo oraz wymiary gdzie ma być ułożony element elelektroniczny.
phill2k Możesz mi pomóc ?

Najlepiej jak byś zapytała przed wysłaniem czego konkretnie oczekują, wszystko zależy jakie masz elementy zastosowane w projekcie, czy montaż będzie tylko dotyczył elementów SMD, THT, czy będzie mieszany, przy montażu na fali (rozpływowym) musisz koniecznie wygenerować warstwy dla pasty lutowniczej tCream i/lub bCream, poza ty w każdym przypadku są wymagane warstwy określające środek pozycji elementu na płytce tOrigins i/lub bOrigins, jak prześlesz wszystkie jakie posiadasz nie będzie to błędem + jeszcze ewentualnie te które sobie zażyczą po uprzednim dopytaniu.

_________________
pozdrawiam
phill2k